Konstanty Gaszyński
-
Poeta,
prozaik i publicysta.
Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej, syn Antoniego i Teresy z
Młynarskich Gaszyńskich. Urodził się 10 marca 1809 roku w Jeziornej
koło Grójca. Ukończywszy nauki początkowe, kształcił się w gimnazjum
im. Samuela Lindego w Warszawie. Progi Uniwersyteu Warszawskiego
przekroczył jako student w 1828 roku. Gaszyński przepełniony
patriotyzmem znalazł się wśród walczących o niepodległość w okresie
Powstania Listopadowego 1830 roku. Upadek polskiej myśli narodowo-
wyzwoleńczej, spowodował konieczność udania się na emigrację. Belgia, a
potem Francja stała się wieloletnią przystanią życiową dla Gaszyńskiego.
Osiedlił się w Aix-en-Provence (w 1833).
W 1844 roku w Paryżu został sekretarzem Sieyésa, deputowanego do
Parlamentu. Słabe zdrowie było przyczyną częstych pobytów Konstantego w
kurortach leczniczych na terenie Francji, Szwajcarii, Niemiec i Włoch. W
1860 roku ponownie odwiedził Królestwo, w tym Warszawę. Trzy lata
później popadł w melancholię, spowodowaną śmiercią matki.
Zmarł
8 marca 1866 roku w Aix-en-Provence.
Twórczość literacka Gaszyńskiego rozpoczęła już w latach studenckich. W
1830 roku, wspólnie z Leonem Ziemkowiczem opublikował "Pamiętnik dla
płci pięknej". Swój wielokierunkowy warsztat twórczy ujawnił w
patriotycznych, romantycznych wierszach, sonetach, balladach, satyrach.
W "młodym" okresie, spędzonym w kraju pisywał m.in. w "Melitele"
Odyńca. "Dwaj Śreniawici", romantyczna powieść historyczna ukazywała
realia z czasów panowania Władysława Łokietka (1830). Pobyt na obczyźnie
przejawiał się dalszą twórczością. W 1833 roku ukazał się zbiór
humorystycznych opowiadań o stosunkach wśród emigracji, "Pieśń
pielgrzyma polskiego" i "Pan Dezydery Boczko..." (1846). Lata
pięćdziesiąte XIX wieku, to najlepszy i najbogatszy okres twórczości
Gaszyńskiego. Obok "Listów z podróży po Włoszech" (1853), wydał utwór
poetycki "Sielanka młodości" (1855), satyrę "Gra i karciarze", a w 1858
roku dramat "Wyścigi konne".
We
Francji współpracował z "Gazette du Midi" oraz jako naczelny redaktor
z "Memorial d'Aix",
w których zamieszczał artykuły w języku francuskim.
Osobną
pamiątką w literaturze stały się przekłady. Dzieła Zygmunta
Krasińskiego, bliskiego przyjaciela z lat studenckich, zamieścił w
tomach "Poezje" (1868) i "Pisma prozaiczne" (1874). W Krakowie pojawił
się w 1879 roku zbiór wierszy Konstantego Gaszyńskiego "Liście
wiosenne". Tłumaczył również utwory obce; między innymmi utwory Heinego,
Petrarki.
"Czarna
sukienka", znana i popularna pieśń to jeden z przykładów ukazujących
Gaszyńskiego jako twórcę pieśni i piosenek powstańczych. Czystość
języka polskiego w rymowanym przekazie zawierającym głębokie treści
patriotyczne, jest wyrazem wielkiego talentu autora.
|
Constantin
Gaszyński
- Poète, écrivain et journaliste polonais.
Né le 10 mars 1809
à Jeziorna en Pologne. Il a étudié à l'Université de Varsovie à partir
de 1828. Lors de l'Insurrection de Novembre 1830, il a participé
activement dans la lutte pour la libération de la Pologne. Après l'échec de l'Insurrection il a été
obligé d'émigrer en Belgique et ensuite en France.
Il s'est établi à Aix en Provence en
1833. En 1844 il est devenu le secrétaire de Sieyés, député au
Parlement. Sa santé fragile l'a obligé à passer de nombreux séjours dans
les stations thermales en France, Suisse, Allemagne et Italie. En 1860
il a pu se rendre en Pologne. Trois ans après il est tombé en
dépression à cause de la mort de sa mère.
Il est mort le 8 mars 1866 à Aix en
Provence.
Gaszyński a
commencé à écrire lors de ses études. En 1830 il a publié avec
Leon Ziemkowicz "Le Journal pour les femmes". Il a écrit des poèmes
patriotiques, romantiques, des sonnets, des ballades et des
satires. Il a écrit également des romans historiques. Lors de son séjour
à l'étranger il a continué à écrire et il a publié le recueil des
nouvelles humoristiques concernant les Polonais à l'étranger en 1833.
Mais c'est en cours des années 50 du XIX siècle où il a atteint l'apogée
de son talent. Il a publié "Les lettres du voyage à l'Italie" en 1853,
poème, "Les rêves de la jeunesse" 1855, la satire "Le jeu et les joueurs
au cartes" et le drame "Les courses" en 1858".
En France il a
collaboré avec "La Gazette du Midi" et il était le rédacteur en chef du
Mémorial d'Aix où il a publié les textes en français.
Il s'est également
fait connaître en tant que traducteur. Les poèmes de son ami Zygmunt
Krasiński
ont paru dans les recueils "Poèmes" (1868) et "Les écritures prosaïques"
(1874). En 1874 on a publié à Cracovie ses poèmes "Les feuilles
d'automne". Il a traduit également Heine, Pétrarque.
"La robe noire"- la
chansons bien connue - c'est un des exemples qui découvrent Gaszyński
comme l'auteur des chants et chansons patriotiques lors de
l'Insurrection.
Ces œuvres se
caractérisent par une grande pureté
de la langue polonaise. |